Aflevering 43 – Over psychedelica als medicijn, met Joost Breeksema

Joost Breeksema van Stichting OPEN - over psychedelica als medicijn

De laatste jaren wordt er steeds meer medisch-wetenschappelijk onderzoek gedaan naar psychedelica. Geestverruimende middelen als LSD, ibogaïne, MDMA, paddo’s en ayahuasca bevonden zich jarenlang in het verdomhoekje, dit met name door de escalaties in de jaren 60 en 80. Maar zowel binnen de medische wetenschap als breder binnen de cultuur zijn dit soort middelen aan een comeback bezig. Wat deze ontwikkeling precies inhoudt, daarover praten we vandaag met Joost Breeksema, voorzitter van Stichting OPEN. Deze organisatie heeft als doel het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek naar psychedelica vanuit verschillende disciplines.   

“Psychedelica kunnen van alles naar boven brengen, daarom is het integreren van de ervaring van groot belang.”

 

Psychedelica als medicijn?

Het gebruik van geestverruimende middelen als medicijn is niet nieuw. Volksstammen over de hele wereld gebruiken al eeuwenlang psychoactieve substanties voor genezing. In reinigings- en overgangsrituelen en ceremonies tracht men via transcendente en mystieke ervaringen hulp te krijgen tegen kwalen die men vandaag de dag wellicht als ‘depressie’, ‘verslaving’ of ‘posttraumatische stress’ zou bestempelen.

In de westerse wereld werd het geloof in psychedelica als medicijn gevoed door de ontdekking van LSD en haar toepassing binnen de psychiatrie in de jaren vijftig en zestig. Maar de excessen die met name buiten de medische context plaatsvonden zorgden ervoor dat het middel verboden werd.

Hoewel de wetenschappelijke interesse nooit helemaal is verdwenen, is het onderzoek naar de farmacologische, toxicologische en psychologische werking van deze middelen de afgelopen dertig jaar stilaan flink vergroot. Deze ontwikkeling wordt mede bijgestaan door de hernieuwde maatschappelijke populariteit van deze substanties en ervaringen. Zo worden ayahuasca-retraites steeds populairder, slikken stellen MDMA om nader tot elkaar te komen en experimenteert menig tech-entrepreneur met zogenaamde microdoseringen om optimaal te kunnen presteren. Of het werkt, dat zal écht gedegen wetenschappelijk onderzoek moeten uitwijzen.

Het werk van Stichting OPEN

Joost Breeksema zet zich met zijn stichting al meer dan 10 jaar in voor wetenschappelijk onderzoek naar psychedelica. Het idee voor OPEN ontstond in 2006 tijdens een internationaal congres in Zwitserland, dat werd georganiseerd ter ere van de honderdste geboortedag van Albert Hofmann, de ontdekker van LSD. “Ik kwam erachter dat er in Nederland eigenlijk helemaal geen onderzoek plaatsvond. Dat was de aanleiding om met ons werk te beginnen. Wij zijn lezingen op universiteiten gaan organiseren, en hebben in de loop der tijd rustig een netwerk uitgebouwd van geïnteresseerde wetenschappers in binnen- en buitenland. In 2010 hebben we voor het eerst een congres georganiseerd. Dat hebben we inmiddels vier keer gedaan. We proberen wetenschappers in aanraking te laten komen met dit soort onderzoek en te laten zien dat het vanuit klinisch oogpunt interessant is wat deze middelen doen,” aldus de voorzitter.

Een nadeel van onderzoek willen doen naar psychedelica is dat het voor de farmaceutische industrie niet zo interessant is om die studies te financieren, merkt Breeksema op. Onderzoekers zijn met name aangewezen op privaat geld. Vanuit het veld zijn ook met name de behandelaren die interesse tonen, want in tegenstelling tot veel antidepressiva, die tijden lang geslikt moeten worden, worden therapieën met psychedelica vaak tot enkele sessies beperkt. Vanwaar het verschil? “Er is iets in de kern van de ervaring wat er voor zorgt dat mensen op langere termijn profijt hebben,” stelt Breeksema.

Momenteel werkt OPEN aan een aantal projecten. Zo proberen ze antwoorden te krijgen op vragen als: wat voor therapeutische methodes kunnen er gebruikt worden, wat zijn er voor regulatoire methodes voor onderzoek zodat mensen er sneller toegang tot kunnen hebben, en wat is geschikte crisisinterventie bij moeilijke ervaringen?

Het belang van gedegen onderzoek

In tegenstelling tot veel onderzoek uit de jaren zestig wordt de methodiek van vandaag de dag veel zorgvuldiger opgebouwd.  De voornaamste middelen waar momenteel onderzoek naar gedaan wordt zijn MDMA (de werkzame stof in extacy) en psilocybine (paddo’s). In mindere mate zijn er studies naar LSD, ayahuasca en ibogaïne, die onder meer worden ingezet worden bij verslavingsproblematiek.

Volgens Breeksema is het onwaarschijnlijk dat mensen die bijvoorbeeld aan een depressie lijden, binnenkort via de apotheek op eigen houtje kunnen gaan trippen. De setting en de inbedding van de ervaring zijn van groot belang voor een heilzame werking. Zo zouden psychiaters met een licentie deze middelen kunnen inzetten in combinatie met andere vormen van therapie. Kortom, evenals bij de oude volksstammen is de structuur waarin de ervaring  plaatsvindt van groot belang. Breeksema: “Ik denk dat het van belang is dat er een professioneel vangnet is voor mensen om hun ervaring in te kunnen kaderen.”

In de medische context is het belangrijk dat er mensen getraind worden; misschien mensen die ook zelf ervaring hebben. “Ik denk niet dat het een goed idee is dat iedereen daar zomaar mee aan de slag kan gaan,”aldus Breeksema. “Mensen moeten een idee hebben van het soort bewustzijnstoestanden en ervaringen die mensen kunnen krijgen en hoe je daarmee omgaat.”

Beluister hier de podcast (of als download):

Credits:

  • Gastheer: Maarten Bronts
  • Interviewer: Youri Sepp
  • Stuurman-aan-wal: Ronald Mulder 

Links

Boeken

About the Author

Youri Sepp
Youri Sepp (1983) is content marketeer. Hij studeerde kunsten, cultuur en media, waarover hij graag theoretiseert en blogt. Zo recenseert hij documentaires en meer experimentele films.

Be the first to comment on "Aflevering 43 – Over psychedelica als medicijn, met Joost Breeksema"

Wat vind jij ervan? Laat het ons weten!