Het maatschappelijk onbehagen in de wereld lijkt steeds groter te worden. In Griekenland protesteert men om de gedwongen bezuinigingen, in Frankrijk ging men straat op tegen de aanslag op Charlie Hebdo en in ons land bezetten studenten faculteiten om meer inspraak te krijgen. De geest die in de jaren dertig en zestig van de vorige eeuw rondwaarde, lijkt terug van weggeweest. Maar hoe ontstaan protesten precies en wat zorgt ervoor dat de boel niet escaleert? We vragen het aan hoogleraar gedragswetenschappen Tom Postmes, expert op het gebied van menselijk gedrag in grote massa’s.
Volgens Postmes zijn er drie factoren die ervoor zorgen dat mensen massaal in beweging komen: een “wij-gevoel”, een gedeelde ervaring die motiveert en het idee een kans van slagen te hebben. Dat dit proces van gezamenlijk op één lijn te komen, soms lang kan duren, schetst Postmes aan de hand van de Groningse gasboringen. “Men accepteerde lange tijd dat het boren naar gas om economische redenen onvermijdbaar was. Dan kun je er niet samen iets tegen doen.” Moderne communicatiemiddelen als social media maken het echter wel mogelijk om het gevoel van verontwaardiging sneller te verspreiden.
Bij demonstraties zijn rellen en vernielingen nooit ver weg, zo lijkt het. Maar Postmes stelt dat geweld niet zozeer een politieke uiting is van de demonstranten. “Demonstraties escaleren vrijwel altijd door een ongelukkige samenloop van omstandigheden.” Opvallend is dat de boosheid en verontwaardiging volgens de hoogleraar juist zijn oorsprong vindt in iets waarvan mensen houden, zoals de buurt, de omgang met elkaar of, op abstracter niveau, de rechtsorde. “Zij willen het met elkaar op een bepaalde manier regelen. Al dat soort dingen zijn te gebruiken als positieve energie. Dat biedt ook kansen.”
“De meest negatieve uitkomst is dat mensen onverschillig worden of gaan verhuizen.”
- Gastheer: Maarten Bronts
- Interviewer: Ronald Mulder
- Stuurvrouw-aan-wal: Mariëlle Gebben
- Fact checkers & Life hackers: Youri Sepp en Lykle de Vries
Gesprek 1: protesten in historisch en internationaal perspectief
Gesprek 2: de gasboringen als casus
Gesprek 3: over escalatie, emotie en positiviteit
Links
Homens da Luta – “A Luta é Alegria“
Het artikel “Hoe Warffum werd wakkergeschud” van Louis Stiller
Be the first to comment on "Aflevering 19 – Over maatschappelijke onvrede, met Tom Postmes"