2014

Aflevering 13.1 – over techniek en arbeid: een relationele paradox

De mens lijkt bij tijd en wijle op gespannen voet te leven met de technologie. De ontwikkelingen op dit gebied lijken zo snel te gaan dat je het gevoel kunt krijgen erdoor te worden opgeslokt. Maar wat hebben wij te vrezen van iets dat door onszelf is uitgevonden? Volgens filosoof Hans Harbers kun je de mens dan ook niet los zien van datgene waar deze zich mee verbindt: de mens valt samen met zijn relaties en wordt zijn vrijheid daar ook door bepaald. ʻʻDes te meer plug-ins des te autonomer wij kunnen handelen,ʼʼ betoogt Harbers. ʻʻDat geldt voor zowel de…


Aflevering 13 – over techniek en arbeid, met Hans Harbers

Doorbraken in de neurowetenschappen tonen aan dat machines en algoritmes de menselijke vermogens steeds beter kunnen simuleren. Betekent dit dat robots binnenkort ook buiten het schaakbord heer en meester zullen worden over ons bestaan? Staan onze banen op de tocht, of zal de 4-urige werkweek realiteit worden wanneer alleen robotarmen het zware werk zullen verrichten? In deze aflevering praat Rick van der Kleij met filosoof Hans Harbers en onze huiseconoom Ronald Mulder over de huidige technologische ontwikkelingen en veranderingen in de economie. Van zelfrijdende Google-auto’s en algoritmes als auteurs tot crashende F-16’s en robots als rechter. Daarbij duikt steeds de…


Aflevering 12.3 – over eten: gezondheid is een mening

Gezond eten is niet voor iedereen hetzelfde, maar volgens Jelmer de Boer bestaan er wel algemeen geldende regels. Zo kun je beter vitamine- en mineraalrijk voedsel uit de natuur consumeren dan bewerkt voedsel dat je in de schappen van de supermarkt vindt. Om zover te komen onderschrijft Jelmer het belang van jezelf goed voorlichten: ʻʻZodra je ervan overtuigd begint te raken dat je één dieetgoeroe moet volgen, ga dan eens precies het tegenovergestelde lezen.ʼʼ Door met anderen de dialoog aan te gaan, zal jouw inschattingsvermogen over wat gezond is vanzelf komen. We hoeven daarom geen sancties te bedenken voor de…


Aflevering 12.2 – over eten: de boodschappen van de oermens

“Als er een ingrediëntenlijst op staat, moet je het niet kopen.” Jelmer de Boer licht het oer- of paleo-diëet toe: terug naar de tijd waarin we één waren met de natuur. Onze lichamen zijn immers maar nauwelijks geëvolueerd sinds de oertijd. En synthetische vitamine C (ascorbinezuur) is niet precies hetzelfde als natuurlijke vitamine C. Hoe zit het dan eigenlijk met de E-nummers? E-nummers in voeding zijn formeel “door de EU goedgekeurde hulpstoffen.” Volgens H.J. Roberts is aspartaam een “waar vergif” en “had nooit toegestaan mogen worden.” Volgens Martijn Katan, echter, is de regulering volledig transparant. Hoe banen we ons hierdoorheen…


Aflevering 12.1 – over eten: does it blend?

“Jelmer de Boer is een merk aan het worden,” zegt personal trainer en food blogger Jelmer de Boer. Dat succes is hem niet aan komen waaien. Maand in maand uit 20 tot 30 uur per week steekt Jelmer in zijn blog. Voor nop. Zijn geld verdient Jelmer als personal trainer. In zijn adviezen aan proefkonijn en marathonloper Youri Sepp laat hij iets van zijn kenmerkende persoonlijke stijl zien: “Een belangrijke vraag bij de intake is: heb je een blender?” Kennis over voeding en gezondheid ligt voor het oprapen, volgens Jelmer. “Stiekem weten de meeste mensen best wat goed voor ze…


Aflevering 12 – over eten, met Jelmer de Boer

Vandaag de dag wordt er veel gepraat en geschreven over voeding en gezondheid. Daarbij lijkt enerzijds het wantrouwen tegenover de anonieme voedingsindustrie steeds meer toe te nemen en anderzijds een praktijk van lokaal geproduceerd eten meer te worden omarmd. In de kakofonie van onder meer ‘bewuste keuzes’, gevaarlijke e-nummers, hippe superfoods en talloze diëten is het voor de gemiddelde mens lastig om wegwijs te worden. In deze aflevering spreekt Rick van der Kleij met personal trainer en blogger Jelmer de Boer en onze stuurman-aan-wal en hardloper Youri Sepp over de vraag wat nu gezond is, het belang van inzicht in je…


Aflevering 11.3 – over lummeltijd

Het denken van ’tijd is geld’ is op veel plekken dominant, maar stilaan zijn er ook tegengeluiden te horen. Met name in de creatieve beroepen is het nemen van rust belangrijk voor de kwalitatieve productiviteit, betoogt Mulder. De neiging van het management om personen louter als functies te beschouwen en de reflex om bij tegenvallende productiviteit aan te sturen op harder werken en meer input, snijdt daarbij geen hout. Ook Karsten beaamt de kracht van lummeltijd. Volgens hem zal de kairos, het vermogen om gevoelsmatig het juiste moment te zien en te gebruiken, een belangrijkere rol gaan spelen. Scholen en ziekenhuizen zouden…


Aflevering 11.2 – over versnelling: wiens tijd heb ik eigenlijk?

De wereldwijde verspreiding van bedrijfsproductiecapaciteit lijkt hét fenomeen van de 21ste eeuw te worden, zo stelt Luchien Karsten. Het assemblageproces van technologiebedrijf IBM werkt bijvoorbeeld alleen dankzij een zeer secuur georkestreerde logistiek. Deze automatisering, in de traditie van Ford, staat of valt bij de mogelijkheid om mensen op het juiste moment in te zetten. Echter vinden er ook experimenten plaats – waaronder die van Ricardo Semler (Semco) in Brazilië – met nieuwe organiserende principes die niet zozeer van bovenaf maar meer vanuit teams op de werkvloer zelf ontstaan. Afhankelijk van de uitwassen vindt er binnen sectoren steeds een proces van…


Aflevering 11.1 – over tijd: de flexibele werkweek

De 40-urige werkweek lijkt heilig te zijn geworden, maar hoe zijn we eigenlijk op dit aantal uren uitgekomen? De econoom Keynes was in de jaren dertig van mening dat de opmars van de technologie ervoor zou zorgen dat dertig arbeidsuren per week genoeg waren om in ons levensonderhoud te kunnen voorzien. Maar wat zorgt ervoor dat we toch zoveel zijn gaan blijven werken? Ronald Mulder stelt dat we de laatste decennia de mogelijkheid om te consumeren steeds belangrijker zijn gaan vinden. Volgens Luchien Karsten viert het consumentisme sinds de lopende band van Ford hoogtij: ʻʻHet is inmiddels helemaal geïnstitutionaliseerd en…


Aflevering 11 – Over tijd, met Luchien Karsten (II)

In aflevering 11 spreken we opnieuw met Luchien Karsten; bedrijfskundige, historicus en tijd-specialist – hij was al eerder bij ons te gast in aflevering 9. Ditmaal richtten we vooral de aandacht op flexibilisering en versnelling. Het lijkt wel alsof de mens steeds minder zelf zijn tempo bepaalt, steeds meer voortgedreven wordt. Is dat wel gezond? Levert dat wel de beste economische en maatschappelijke uitkomsten op? Luchien Karsten meent van niet. Hij wijst op het verschijnsel van karoshi (dood door overwerk), dat al lang niet meer beperkt blijft tot Japan. Ook wijst hij op het belang van lummel-tijd in creatieve beroepen….